Laudacja dla prokurator Ewy Wrzosek, Laureatki Nagrody im. Edwarda J. Wende

Szanowni Państwo,

dosyć często opowiadałem tę historię, dla mnie ważną, ale dzisiaj opowiedzenie jej po raz kolejny wydaje mi się nie tylko uzasadnione, ale przede wszystkim, niestety bardzo aktualne. Kiedy ponad 20 lat temu zostałem adwokatem, mój Ojciec zaprosił mnie do siebie i wręczył mi swoją togę, w której występował jako pełnomocnik rodziny ś.p. ks. Jerzego Popiełuszki w procesie Toruńskim jego zabójców. Powiedział mi wówczas, że różnica między nami polega na tym, że on miał zaszczyt bronić ludzi naprawdę niewinnych. Miał oczywiście na myśli procesy opozycjonistów, których bronił przed rokiem 1989. Odpowiedziałem mu wówczas, z pełnym przekonaniem, że mam nadzieję tego zaszczytu nie dostąpić.

Nie przewidziałem wówczas, nie przyszło mi do głowy, że raptem 15 lat po tej rozmowie i 26 po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, przyjdzie nam, obywatelom, prawnikom nie tylko bronić ludzi niewinnych, których władza przy użyciu aparatu ścigania próbuje represjonować, ale przede wszystkim, że przyjdzie nam walczyć o zachowanie w naszym kraju rządów prawa, o Konstytucję, o trójpodział władzy, o demokrację wreszcie. Nie zdawałem sobie sprawy jak krucha ona jest, jak łatwo ludzie wybrani w wolnych wyborach mogą ją deptać, jak słabe mimo wszystko są te gwarancje, które wydawały się nam nienaruszalne. Ta walka trwa już 6 lat i pomimo wielu chwil trudnych, chwil zwątpienia okazało się, że prawnicy, sędziowie, prokuratorzy, adwokaci i radcowie prawni wspierani przez obywateli i organizacje społeczne są w stanie temu niszczeniu demokratycznego państwa prawnego się przeciwstawić. Naturalnie pamiętać trzeba, że ogromne znaczenie w tej ochronie prawa ma i to, że Polska jest członkiem Unii Europejskiej, której sposób funkcjonowania, prawo i fundamenty, na których została zbudowana poza oczywistymi korzyściami dają przede wszystkim ochronę przed niszczeniem podwalin państw demokratycznych. Dają nam, obywatelom ochronę przed autorytarnymi zapędami rządzących.

Mówiłem już o sędziach, których postawa, wierność zasadom, etyce zawodowej i zwykłej uczciwości postawiła tamę temu, co partia rządząca usiłowała i nadal usiłuje uczynić z systemem wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Mówiłem o radcach prawnych i adwokatach, którzy bezinteresownie, pro bono bronią obywateli i innych prawników ściganych za uczciwość, wierność zasadom, wyrażanie swoich poglądów, za sprzeciw wobec łamania prawa, Konstytucji, za sprzeciw przeciwko uzależnianiu organów trzeciej władzy od władzy wykonawczej i ustawodawczej. Trzeba wyraźnie powiedzieć, że taka postawa wymaga odwagi, zrezygnowania z wygodnego bycia z boku, nieangażowania się, bo tak jest bezpieczniej, bo przecież mamy kredyty, rodziny, pozycję. Taka postawa wymaga patriotyzmu, jak górnolotnie by to nie brzmiało. Jednak musimy pamiętać, że ze względu na wciąż, słabiej lub mocniej funkcjonujące mechanizmy prawne, zarówno sędziowie, radcowie prawni i adwokacji są, w pewien sposób przed represjami władzy chronieni, także dzięki gwarancjom unijnym.
Tej ochrony natomiast są w zasadzie pozbawieni Prokuratorzy. Prokuratorzy, którzy ze względu na hierarchiczność Prokuratury, na jej bezpośrednie podporzadkowanie politykom, poprzez chociażby ponowne połączenie funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego są łatwym celem i to oni, za swoją postawę, uczciwość i zwykłą ludzka przyzwoitość zasługują na słowa najwyższego uznania. W 2016 roku powstało Stowarzyszenie Prokuratorów Lex Super Omnia (Przede wszystkim Prawo). Jednym z członków założycieli tego stowarzyszenia jest dzisiejsza Laureatka nagrody imienia Edwarda Wende. Państwo już wiecie kto nią jest, ale pozwólcie, że jeszcze przez chwilę nie wymienię nazwiska. Dzisiaj Lex Super Omnia stowarzysza około trzystu Prokuratorów, trzystu na sześć tysięcy prokuratorów w Polsce. To jest pięć procent. Chciałoby się powiedzieć tylko pięć procent, ale jeśli pamiętać
o warunkach w jakich działają, ile ryzykują to trzeba powiedzieć - aż pięć procent. I mówiąc o ryzyku nie przesadzam ani trochę. To właśnie prokuratorzy, członkowie Stowarzyszenia Lex Super Omnia są wysyłani, z dnia na dzień na delegacje do jednostek oddalonych o setki kilometrów od ich domów i rodzin, prowadzi się wobec nich postępowania dyscyplinarne pod pozorem przewinień dyscyplinarnych, których nie popełnili, prowadzi się wreszcie wobec nich postępowania karne, za wykonywanie swojej pracy, za wierność zasadom i ślubowaniu prokuratorskiemu. Tak jak ma to miejsce wobec dzisiejszej Laureatki, za wszczęcie postępowania w sprawie tzw. wyborów kopertowych. Tak, dzisiaj toczy się, obok czterech postępowań dyscyplinarnych, postępowanie karne w sprawie prokuratora, pani Prokurator, która wykonywała swoje obowiązki, za to, że zgodnie z przysięgą stała na straży prawa i praworządności. Tyle, że tym razem to członkowie władzy mogli być, jeżeli na to wskazałby zgromadzony materiał dowodowy, podmiotem tego postępowania. Członkowie władzy, którzy naruszyli prawo i praworządność. Wydaje się nie do pomyślenia w demokratycznym państwie prawnym, a jednak.

Przyszedł czas by ujawnić nazwisko dzisiejszej Laureatki. Proszę Państwa, Laureatką XIV edycji nagrody im. Edwarda Wende została pani Prokurator Ewa Wrzosek.

Chciałbym w tym miejscu przypomnieć, zwłaszcza tym którzy nie są prawnikami treść przysięgi prokuratorskiej, której wierności swoją postawą i decyzjami dochowuje nasza Laureatka:

Ślubuję uroczyście na powierzonym mi stanowisku prokuratora służyć wiernie Rzeczypospolitej Polskiej, stać na straży prawa i strzec praworządności, obowiązki mojego urzędu wypełniać sumiennie, dochować tajemnicy prawnie chronionej, a w postępowaniu kierować się zasadami godności i uczciwości."

Tę przysięgę składają wszyscy prokuratorzy, niestety jednak wielu z nich, z różnych powodów szybko o niej zapomina. Pani prokurator Ewa Wrzosek nie zapomniała. Wydawałoby się, że przecież to nic nadzwyczajnego, przecież tak właśnie powinien się zachowywać prokurator. I byłaby to prawda w normalnych czasach. Jednak dzisiaj taka postawa nie tylko, jak się okazuje nie jest powszechna, ale zasługuje na to by o niej mówić, by przypominać i doceniać. Bo dzięki takim ludziom jak Pani Ewa Wrzosek, demokracja i prawo w Polsce jednak, mimo wszystko się bronią.

I na koniec. Kiedy przeczytałem raz jeszcze regulamin nagrody imienia mego Ojca, warunki jakie musi spełniać jej Laureat, to oczywiście przyszło mi do głowy wiele nazwisk sędziów, adwokatów, radców prawnych, prokuratorów, ale także społeczników czy obywateli, którzy walczą o rządy prawa w Polsce. Podejmowaliśmy, jako Kapituła decyzję o przyznaniu tegorocznej nagrody i wówczas przypomniałem sobie, także i to co zawsze mówił mój Ojciec, Patron tej nagrody, że przyzwoity prawnik, obywatel i patriota jest gotów zawsze i niezależnie od okoliczności bronić ludzi i tego w co wierzy, być wiernym zasadom, prawu i porządkowi prawnemu demokratycznego państwa prawnego. Nie bez powodu właśnie te kryteria musi spełniać laureat tej właśnie nagrody. I pani Prokurator spełnia je wszystkie. Bez wyjątku.

Szanowna Pani Prokurator, wiem że być może zabrzmi to górnolotnie, ale jako obywatel, prawnik, adwokat i członek kapituły nagrody im. Edwarda Wende chciałbym Pani bardzo podziękować za Pani postawę, odwagę i wierność tym zasadom, które mój Ojciec uważał za najistotniejsze w życiu, nie tylko każdego prawnika, ale każdego człowieka. Dziękuję bardzo.

Laudację wygłosił mecenas Jakub Wende